به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مدت‌هاست که انتقاداتی از باب کیفیت برنامه‌های تلویزیون و ریزش مخاطب آنان وجود دارد. سازمان صدا و سیما در جدیدترین نظرسنجی اعلام کرد که سریال‌هایش فقط ۱۵ درصد مخاطب داشته‌است؛ موضوعی که اگرچه اولین بار است که از سوی این رسانه مطرح می شود اما براساس بازخوردهای مخاطبان و فضایی که درباره تولیدات تلویزیونی وجود دارد، داستان تازه‌ای نیست.
محسن دامادی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره عملکرد سال‌های اخیر تلویزیون حرفهای بسیاری دارد؛ از اینکه با وجود موفقیتش در جذب مخاطب در کنار رضایت مدیران، بازهم کنار گذاشته شده‌است. وی معتقد است تلویزیون همچنان در حال تکرار خود است و به سمت‌وسوی نو شدن گام‌های بزرگ برنمی‌دارد.
عقب ماندن تلویزیون از تغییرات زمانه یکی از دلایل افت مخاطب است
کارگردان عیاران در مورد عملکرد تلویزیون در بخش تولید و پخش سریال‌های داخلی گفت: در طول سال‌های اخیر، به‌خصوص دهه ۹۰ تلویزیون از عملکرد سابقش نسبت به دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ که بسیار مورد توجه عموم قرار داشت، فاصله گرفته است، اُفت مخاطب در تلویزیون دلایلِ فراوانی دارد. از همه مهم‌تر عقب ماندن تلویزیون از تغییراتِ زمانه به دلیل رشدِ رسانه‌های دیداری و عقب ماندنِ مدیران تلویزیون از درکِ این تغییرات است، بلکه آنها به‌جای چاره‌جویی، راه مقابله و مبارزه را انتخاب کردند که نتیجه آن از قبل روشن بوده و هست.
دامادی گفت: با این تغییرات، مردم و مخاطبان تلویزیون نیز تغییر کردند و دوست دارند چیزهایی در تلویزیون خودمان ببینند که نمی‌بینند. اگر کسی تصور کند مردم توقعی نابجا یا خلاف موازین جامعه دارند، در بن‌بست ذهن خودش گرفتار است. مردم فیلم و سریال خوب، موسیقی، مسابقه و نمایش خوب، مستندهای تحلیلی، تاریخی به‌ویژه آشنایی با رویدادهای تاریخ یک‌صد ساله ایران را می‌خواهند و چون نمایشی از نیازهای خود را نبینند، از تولیدات تلویزیون به‌ویژه در این سال‌ها استقبال نمی‌کنند. ساخت برنامه‌هایی مناسب با نیاز مردم، نیازمند حضور برنامه‌سازان، نویسندگان و هنرمندانی است که به دلایل گوناگون در تلویزیون نیستند.
ایرانیان جزو جدی‌ترین مشتریان سریال‌های ترکی هستند
نویسنده قبرستان غیرانتفاعی افزود: سریال سازی کاری دشوار و در دنیا یک هنر و صنعت جدی است به گونه ای که سریالی در داخل و خارج از کشور مشتری داشته باشد و ارز بیاورد. ترکیه آن‌قدر در صنعت نمایش عقب بود که چند هنرپیشه آنها در روزگار پهلوی در ایران جلوه‌فروشی کردند. یکی از آنها که به نام فخرالدین مشهور بود و چند وقت پیش درگذشت. امروز ایرانیان جزو جدی‌ترین مشتریان سریال‌های ترکی هستند که به شکل انبوه تولیدشده و قانونی یا غیرقانونی از کشورهای دیگر سردرآورده و بر فرهنگ آنها اثر گذاشته است.
امروز ایرانیان جزو جدی‌ترین مشتریان سریال‌های ترکی هستند که به شکل انبوه تولیدشده و قانونی یا غیرقانونی از کشورهای دیگر سردرآورده و بر فرهنگ آنها اثر گذاشته است
دامادی ادامه داد: به‌عنوان بیان درد و تجربه، از خودم بگویم که سریالی برای سیما فیلم ساختم؛ کاری قابل دفاع بود و زودتر از موعد حاضر شد. این سریال اصلاحی نخورد، من هم تقاضای اصلاح برآورد و پول بیشتر نکردم و می توان گفت مخاطب هم داشت. تصور می‌کردم پس از این کار به سراغم بیایند که مطلقاً نیامدند ولی با کسانی و کارهایی که مشکل‌دارند، مکرر همکاری می‌کنند. چه کسی در این معامله بیشتر زیان می‌کند؟ فردِ نوعی یا مجموعه؟
وی در مورد طرح جوان گرایی مدیران به ویژه در صدا و سیما گفت: جوان باید در کنارِ پیر بنشیند تا به پختگی و تجربه برسد. به یادم دارم در سریال شیخ بهایی کلمه‌ای نوشته بودم که در فارسی رایج شده و دوست فاضلی گفت ریشه آن لاتین است. از آن روز تاکنون، روی بسیاری کلمات جستجو می‌کنم تا این اشتباه را تکرار نکنم. هنرمندان در هر رشته‌ای در سنین پختگی آثاری ماندگار دارند. این موضوع، بنیانی علمی دارد. مغز از میان‌سالی به شکفتگی و خلاقیت بیشتری می‌رسد. کافی است اشعار یک شاعر مثل سعدی را در جوانی با میان‌سالی و کهن‌سالی او مقایسه کنیم، متوجه تفاوت آنها می‌شویم. مثال دیگر هنری کیسینجر به عنوان یک نابغه سیاسی است و یا نمونه‌های مشابه دیگر در هر حرفهای که گفتن از آن سخن را به درازا می‌کشاند.
انتخاب مدیر برای نظارت نیز مانند خود سریال سازی نیاز به آدم حرفه ای دارد
کارگردان عیاران در مورد تاثیر سلیقه مدیران بر کیفیت کارها گفت: اگر سریال سازی نیاز به آدم حرفهای دارد، انتخاب مدیر برای مدیریت و نظارت نیز باید حرفهای باشد. به‌صرف اینکه فردی خواهرزاده و برادرزاده فلان کس است، نمی‌تواند مدیری شایسته باشد. چرا باید فردی که سال‌ها در شوراهای ممیزی بوده به عنوان مدیری مسلط بر کاری تخصصی گمارده شود؟. در دنیا کسی را به دلیل اینکه خوب شعار می‌دهد و یا ادعا دارد در جایگاه مدیریت نمی‌گذارند.
وی افزود: معمولا همین جنس مدیران به تخریب هنرمندان توانا می‌پردازند تا میدان را به بادمجان دور قاب چین ها و بله‌قربان‌گوها بدهند. چون حرف‌شنوی دارند و خدای‌نکرده وارد مناسبات دیگر هم می‌شوند. بعضی از مدیران پس از کار در تلویزیون با عنوان برنامه‌ساز فعالیت می‌کنند.
دامادی ادامه داد: در فوتبال وقتی یک بازیکن پس از سال‌ها بازی و کسب تجربه به سن بازنشستگی می رسد، چندین دوره آموزشی ویژه می‌بیند و کار عملی انجام می‌دهد و پس از آموزش و سختی های بسیار، به‌عنوان مدیر و مربی درجه سه در یک باشگاه کم‌اهمیت آغاز به کار می‌کند، چنین فردی اگر موفق بود، به گروه درجه‌دو و یک می‌رود. فرد که با رابطه فامیلی یا کار طولانی در تلویزیون یا حضور در شوراهای ممیزی به جایگاه تولیدکننده می‌رسد، کدام دوره آموزشی را طی کرده، جز اینکه بگوید ما السابقون السابقون هستیم و آدم‌های حرفه را می‌شناسیم. حاصل کار هم همین است که می‌بینیم؛ در نهایت قرار است بچه‌های ایران که امروز به مرز چهل، سی و بیست‌سالگی رسیدند، در همان دکور و با همان روش و با همان لحن، برنامه‌های کودک، ورزش، فیلم و سریال و نمایش تلویزیونی ببینند و این تکرار هم برای همه حال به هم زننده شده است.
شما ادبیات هزارساله ما را ندارید
وی در زمینه قابلیت نمایش بین المللی برنامه های تلویزیونی کشور گفت: ما برای فعالیت بین‌المللی نمایشی، از راه ناتوانی وارد شدیم درحالی‌که سریال‌های ایران‌زمین با آدم‌های خلاق، هنرمند و سوژه‌های ناب و جغرافیای بی‌مانند و بسیاری چیزهای دیگر و از همه مهم‌تر طیفی بزرگ از فارسی‌زبان‌ها در کشورهای اطراف خود می‌توانست در کشورهای مجاور مشتری های فراوانی داشته باشد.
دامادی گفت: یک فیلم‌ساز از کشور تونس به من گفت پرسشی که از بسیاری فیلم‌سازان ایران داشته ام و هنوز پاسخ قانع کننده ای دریافت نکرده ام این بود که ما تمام راه‌هایی را که ایرانیان در فیلم‌سازی رفتند، طی کردیم ولی مانند ایرانیان موفق به حضور جهانی نشدیم. به او گفتم شما ادبیات هزارساله ما را ندارید.
وی افزود: مهم‌ترین عامل برای یک حضور جهانی موفق نزد ما هست ولی نه با برخی مدیران و جوانان بی‌سواد و یا جوان‌گرایی شعاری. بگردید ببینید چند مدیر جوان یا چند هنرمند جوان حتی قادر به روخوانی از آثار ادبی ایران است؟ ادبیات بی‌نظیر ایران در اختیار برنامه‌سازان در هر جای جهان باشد، در سطح جهانی برای خودش مشتری جمع می‌کند. در اینجا چیزها می‌شنوی و می‌خوانی که نمی‌دانی گریه کنی یا بخندی؟
بیشتر آثار بزرگ ادبی و هنری ایران، از دل محدودیت درآمده است
کارگردان خانواده ارنست در مورد مشخص نبودن تاثیرات سیاست‌ها، ممیزی‌ها و ممنوع شدن فعالیت هنرمندان گفت: بی شک این سیاست ها اثر می‌گذارد، ولی تأثیر آن کلیدی نیست. بسیاری از آثار بزرگ ادبی و هنری ایران، از دل محدودیت، ممنوعیت و ممیزی درآمده است. در تاریخ ایران کمتر شاه و فرمانروایی با اهلِ هنر مهربان بوده؛ البته همواره حساب مدیحه‌گویان و ثناخوانان از هنرمندان جدا بوده است.
دامادی درباره معضلات و موانعی که در همکاری با تلویزیون پیش‌روی یک فیلمنامه‌نویس است نیز گفت: جواب این سوال شما دوره کردن پرسش‌های پیشین است؛ شما باید از گفت و گو با اهالی هنر، مشکلات را بیابید، جمع‌بندی و برای مخاطب فهرست کنید ولی اینکه این مشکلات راه‌حل دارند یا قابل برطرف کردن هستند، پاسخ بنده این است، بله به‌راحتی.
به گزارش ایرنا، محسن دامادی، نویسنده، کارگردان و فیلمنامه‌نویس سریال‌هایی همچون عیاران، ماه و آتش، شیخ بهایی و فیلم‌هایی مانند همه چی عادیه، یک اشتباه کوچولو، از صمیم قلب و خانواده ارنست است. دامادی در کنار کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی دستی در نویسندگی هم دارد و این اواخر مجموعه داستان‌های شاهنامه با قلم خودش را رونمایی کرده است.
