حقوق مصرف‌کنندگان بر بستر خدمات آنلاین، مروری بر قوانین اتحادیه اروپا

در عصر دیجیتال که کاربران به‌طور مستمر با خدمات آنلاین، پلتفرم‌های رسانه‌ای و تراکنش‌های الکترونیکی سر و کار دارند، حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان دیجیتال بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. گزارش حاضر با تمرکز بر قوانین اتحادیه اروپا، به بررسی جامع مقرراتی می‌پردازد که از منافع کاربران در تعامل با پلتفرم‌های دیجیتال محافظت می‌کنند. این گزارش ترویجی با هدف آشنایی سیاست‌گذاران، فعالان حوزه رسانه و کاربران حرفه‌ای با سیر تحول حمایت‌های قانونی از مصرف‌کننده در اروپا تنظیم شده و نشان می‌دهد چگونه قوانین سنتی مصرف‌کننده در پاسخ به چالش‌های عصر دیجیتال تکامل یافته‌اند.

مطالعه این گزارش دیدی روشن درباره ابعاد مختلف حمایت قانونی از کاربران دیجیتال، شفافیت در قراردادهای آنلاین، مقررات داده‌های شخصی، مقابله با طراحی‌های گمراه‌کننده و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر همچون کودکان ارائه می‌دهد.

گزارش حاضر شامل ۹ فصل اصلی است که هر یک به یکی از قوانین یا دستورالعمل‌های مهم اتحادیه اروپا در زمینه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اختصاص دارد؛ از جمله دستورالعمل حقوق مصرف‌کننده، روش‌های تجاری ناعادلانه، شرایط قرارداد ناعادلانه، قانون انصاف دیجیتال، GDPR، قانون خدمات دیجیتال و قانون بازارهای دیجیتال. در پایان نیز جمع‌بندی و منابع ارائه شده‌اند.

مطالعه این گزارش برای سیاست‌گذاران، متخصصان حقوق دیجیتال، فعالان صنعت پلتفرم و کسب‌وکارهای آنلاین حائز اهمیت است؛ زیرا:

• تکامل حقوق مصرف‌کننده از بازار سنتی به بازار دیجیتال را نشان می‌دهد.
• چارچوب‌های قانونی مانند قانون خدمات دیجیتال (DSA)، قانون بازارهای دیجیتال (DMA)، مقررات حفاظت از داده‌ها (GDPR) و دیگر دستورالعمل‌های اتحادیه اروپا را تحلیل می‌کند.
• به مفاهیمی نوظهور مانند طراحی‌های گمراه‌کننده، بازاریابی تأثیرگذاران، رضایت آگاهانه و شفافیت الگوریتمی می‌پردازد.
• الگویی برای طراحی چارچوب‌های ملی حمایت از کاربران دیجیتال به‌ویژه در حوزه رسانه‌های صوت و تصویر فراهم می‌سازد.
• نگاه جامعی به حقوق مصرف‌کننده در زمینه داده‌های شخصی، خدمات اشتراکی، محتوای دیجیتال و تبلیغات هدفمند ارائه می‌کند.

کلیدواژه ها:

حقوق مصرف‌کنندگان، مقررات دیجیتال، اتحادیه اروپا، قانون خدمات دیجیتال، قانون بازارهای دیجیتال، حفاظت از داده‌ها، طراحی گمراه‌کننده، تنظیم‌گری رسانه، مصرف‌کننده آنلاین، رضایت آگاهانه، شفافیت الگوریتمی، حمایت از کاربران پلتفرم.