دکتر حسین علی افخمی، از چهره‌های برجسته و اثرگذار حوزه علوم ارتباطات در ایران است که با سابقه‌ای بیش از سه دهه در زمینه آموزش، پژوهش، ترجمه و فعالیت‌های اجرایی، سهم چشمگیری در تکوین و توسعه نظری و کاربردی رشته ارتباطات و روابط عمومی داشته است. وی متولد دوم فروردین‌ماه سال ۱۳۳۸ در شهر یزد است و تحصیلات دانشگاهی خود را در انگلستان ادامه داد. او ابتدا کارشناسی‌ارشد روزنامه‌نگاری بین‌المللی را از دانشگاه City لندن دریافت کرد و سپس در دانشگاه لیدز (Leeds) انگلستان در مقطع دکتری در رشته علوم ارتباطات اجتماعی تحصیل کرد. بازگشت او به ایران مقارن با دوران تحول علمی رشته ارتباطات در دانشگاه‌ها بود و او توانست با استفاده از دانش و تجربه بین‌المللی خود، جریان جدیدی از آموزش و پژوهش را در فضای دانشگاهی کشور رقم بزند.
دکتر حسین علی افخمی در حال حاضر عضو هیئت‌علمی و دانشیار رشته روابط عمومی در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی است و از حدود سال ۱۳۹۴ تاکنون مدیریت گروه روابط عمومی این دانشکده را بر عهده دارد. او از معدود استادانی است که نه‌تنها در حوزه آکادمیک حضور فعالی داشته، بلکه در فضای عمومی ارتباطات کشور نیز به عنوان نظریه‌پرداز، مترجم، کارشناس و مشاور حضور داشته و به کرات در همایش‌ها، برنامه‌های علمی، رسانه‌ای و اجرایی مشارکت داشته است.
حوزه‌های تخصصی دکتر افخمی بسیار متنوع و چندلایه است و شامل ارتباطات انسانی، ارتباطات رسانه‌ای، روابط عمومی، روزنامه‌نگاری، رسانه‌های نوین، سواد رسانه‌ای، مطالعات اقلیمی در رسانه، آینده‌پژوهی ارتباطات و سیاست‌گذاری رسانه‌ای می‌شود. آنچه نگاه او را از سایر اساتید متمایز می‌کند، تلفیق نگاه انتقادی و رویکرد آینده‌نگرانه با تکیه بر مطالعات تطبیقی و میان‌رشته‌ای است. او بارها نسبت به وضعیت پژوهش‌های ارتباطی در ایران ابراز نگرانی کرده و تکرار بی‌ثمر مطالعات را نشانه‌ای از عقب‌گرد علمی دانسته است. نگاه او بر این پایه استوار است که بدون نظریه‌پردازی، تنوع روش‌شناختی و پیوند عمیق با تحولات جهانی، ارتباطات در ایران نمی‌تواند نقش تاریخی خود را ایفا کند.
دکتر افخمی در کنار تدریس و راهنمایی ده‌ها پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد و دکتری، آثار متعددی را تألیف و ترجمه کرده است. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به «لغت‌نامه ارتباطات» اشاره کرد که یکی از منابع اصلی در این حوزه محسوب می‌شود. وی همچنین در ترجمه منابع مرجع نقش پررنگی داشته است؛ از جمله دانشنامه بین‌المللی ارتباطات (دانزباخ و ولفگانگ)، فرهنگ جامع واژگان روابط عمومی (حمدان محمد)، و آثاری از نظریه‌پردازانی چون نرمن فرکلاف («گفتمان رسانه‌ای»)، پاملا شومیکر («دروازه‌بانی»)، و کتاب‌هایی نظیر «انتقال پیام»، «تبلیغات و اقناع» که در کلاس‌های درسی او نیز به‌صورت مکرر تدریس شده‌اند.
در کارنامه علمی دکتر حسین علی افخمی بیش از ۷۰ مقاله پژوهشی منتشرشده در نشریات علمی داخلی و بین‌المللی به چشم می‌خورد. برخی از پژوهش‌های شاخص او عبارتند از: «بازتاب مسائل دینی در مطبوعات ایران (تحلیل محتوای روزنامه‌های کیهان و اطلاعات در بازه ۱۹۵۶ تا ۲۰۰۶)»، «تحلیل چارچوب‌بندی اخبار تغییرات اقلیمی در رسانه‌های ایران»، «تحلیل روابط عمومی الکترونیک در شهرداری تهران»، و «آینده‌پژوهی سواد رسانه‌ای با بهره‌گیری از روش سناریوپردازی». این مقالات بازتاب نگاه تحلیلی و کاربردی دکتر افخمی به پدیده‌های ارتباطی هستند و تمرکز او بر مسائلی چون افکار عمومی، سبک زندگی رسانه‌ای، مشارکت شهروندی و مدیریت بحران رسانه‌ای را به‌خوبی نشان می‌دهند.
افخمی در طول سال‌های فعالیت خود جوایز متعددی دریافت کرده که از جمله آن می‌توان به تقدیر به‌عنوان پیشکسوت روابط عمومی در سال ۱۳۸۹، مدرس پیشگام روابط عمومی در سال ۱۳۹۱، و استاد برتر روابط عمومی کشور در سال ۱۳۹۷ (به انتخاب وزارت علوم در دانشگاه بوعلی سینا همدان) اشاره کرد. این جوایز تنها بخشی از ارزیابی‌های مثبت جامعه علمی و حرفه‌ای کشور نسبت به کارنامه او هستند. او همواره به‌عنوان مرجعی مطمئن در حوزه نظری روابط عمومی شناخته شده و سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و مقالات تحلیلی‌اش در رسانه‌ها مورد توجه دانشجویان، پژوهشگران و مدیران رسانه‌ای بوده است.
دکتر افخمی حضوری فعال در پایگاه‌های علمی و پژوهشی نیز دارد. پروفایل رسمی او در سامانه علم‌سنجی دانشگاه علامه طباطبایی (ARIS) شامل اطلاعات دقیق درباره سوابق آموزشی، پژوهشی، داوری مقالات، راهنمایی پایان‌نامه‌ها و سوابق اجرایی او است. همچنین صفحه او در سایت ResearchGate بیش از ۱٬۳۰۰ بازدید داشته و برخی از مقالات و آثار علمی‌اش با ارجاع‌های علمی مواجه شده‌اند. او با شناخت دقیق از ادبیات جهانی ارتباطات، تلاش کرده تا ضمن بومی‌سازی نظریه‌ها، گفتمان علمی مستقل و منتقدانه‌ای در فضای دانشگاهی کشور شکل دهد.
در مقاله «مهارت‌های مورد نیاز فارغ‌التحصیلان روابط عمومی برای بازار کار»، ایشان به‌همراه همکاران ۳۴ مهارت کلیدی را استخراج کرده‌اند، از جمله توانایی تولید محتوا، مدیریت نشست خبری، ارتباط با رسانه، تصمیم‌گیری اخلاقی، و راهبردهای بازاریابی ترکیبی اجتماعی–رسانه‌ای. این پژوهش نشان داد که برخی مهارت‌هایی که انجمن روابط عمومی آمریکا توصیه کرده بود، در مطالعه ایرانیان کمتر توجه شده‌اند، درحالی‌که تمرکز بر مهارت‌هایی چون صبر، گفتگو، اقناع درون‌سازمانی و افزایش سرمایه اجتماعی برجسته بود.
در پژوهش تطبیقی وضعیت ارتباطی روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها، وی با استفاده از روش Q و مصاحبه با مدیران رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها، نشان داد ضعف‌های ارتباطی ناشی از نبود رویکرد حرفه‌ای، گرایش‌های سیاسی، تبعیض و بی‌اعتمادی است. یافته‌ها حاکی از آن بود که عامل عملکردی بالاترین نقش را در ایجاد مشکل ارتباطی ایفا می‌کند.
علاقه ویژه دکتر حسین علی افخمی به آینده‌پژوهی در حوزه رسانه موجب انجام مطالعاتی مانند تحلیل سناریویی سواد رسانه‌ای در ایران (با همکاری لیلا وصالی و سیدرضا نقیب‌السادات و علی اصغر کیا) شد که ضمن ارائه چشم‌اندازهای احتمالی برای تقویت سواد رسانه‌ای کشور، ساختار استفاده مؤثرتر از فناوری‌های اطلاعاتی را پیشنهاد کرد.
ایشان در تحلیل رسانه‌های تصویری و تغییر فناوری‌های تلویزیونی نیز فعال است؛ مقاله‌ای درباره چالش‌های تلویزیون ایران در مواجهه با توسعه فناوری دیجیتال، و نمونه‌ای دیگر بررسی تطبیقی جایگاه کنداکتور در تلویزیون خطی و غیرخطی را منتشر کرده که دید انتقادی نسبت به تحولات پخش سنتی و آنلاین ارائه می‌دهد.
در عرصه عمومی نیز حضور چشمگیری دارد: در نشست‌های رسانه‌ای درباره سواد رسانه‌ای، اخلاق در فضای مجازی و محدودیت سنی دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، سخنرانی کرده است. ایشان به‌ویژه در نشست‌هایی حول موضوع اخلاق و رسانه تأکید کرده که فضای مجازی باید با حفظ ارزش‌های فرهنگی و ملی به جوانان معرفی شود تا از آسیب‌های ناشی از بی‌اعتمادی و تضعیف روابط اجتماعی جلوگیری شود.
دکتر افخمی همچنین در شورای سردبیری مجلاتی مانند Global Media Journal و Journal of New Media Studies عضویت دارد و در تدوین دانشنامه‌های فرهنگی تألیف و ترجمه‌آثاری چون مقدمۀ کتاب مرجع «اخلاق در روابط عمومی» نقش داشته است؛ کتابی که مقدمه آن توسط ایشان نگاشته شده و به‌عنوان اولین ترجمه جامع اخلاق حرفه‌ای روابط عمومی در ایران شناخته می‌شود.
افتخارات او شامل عنوان «پیشکسوت روابط عمومی» در ۱۳۸۹، «مدرس پیشگام روابط عمومی» در ۱۳۹۱ و انتخاب به‌عنوان «استاد برتر روابط عمومی کشور» در سال ۱۳۹۷ توسط وزارت علوم در دانشگاه بوعلی همدان است.
در مجموع، دکتر حسین علی افخمی را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین چهره‌های علمی در حوزه ارتباطات و روابط عمومی ایران معاصر معرفی کرد. او با نگاه ترکیبی به علم و عمل، آکادمی و جامعه، نظریه و واقعیت، توانسته است نه‌تنها نسل جدیدی از پژوهشگران و استادان این حوزه را تربیت کند، بلکه در سطح ملی نیز در طراحی سیاست‌های رسانه‌ای و تقویت گفتمان علمی ارتباطات سهم چشمگیری داشته باشد. نگاهی به آثار، گفت‌وگوها و فعالیت‌های حرفه‌ای او نشان می‌دهد که او نه‌تنها به دانایی علمی، بلکه به مسئولیت اجتماعی علم باور دارد و همواره در پی آن بوده تا ارتباطات را به عنوان نیرویی راهبردی در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور معرفی کند.
