دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات؛ نظریه‌پرداز و مرجع روش‌شناسی علوم ارتباطات در ایران

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات از جمله چهره‌های شاخص و چندوجهی در حوزه‌ی علوم ارتباطات، جامعه‌شناسی و مطالعات رسانه در ایران به شمار می‌رود. ایشان در حال حاضر استاد تمام و مدیر گروه روابط عمومی در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی است و سابقه‌ای غنی در تدریس، تألیف، تحقیق و راهبری علمی دارد. ویژگی منحصربه‌فرد مسیر علمی دکتر نقیب‌السادات، تنوع و عمق مطالعاتی او در حوزه‌های میان‌رشته‌ای است که موجب شده آثار علمی‌اش مرجع مطالعات ارتباطی و روش‌شناختی در کشور گردد.

سوابق تحصیلی

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات دارای پیشینه‌ای کم‌نظیر از نظر تنوع و گستره‌ی تحصیلات عالی در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی است. وی دارای سه مدرک دکتری در حوزه‌های جامعه‌شناسی، ارتباطات و زبان‌شناسی است. تحصیلات او به شرح زیر است:

• لیسانس علوم اجتماعی (گرایش ارتباطات اجتماعی) – دانشگاه علامه طباطبایی

• لیسانس مترجمی زبان انگلیسی – دانشگاه آزاد اسلامی

• فوق‌لیسانس جامعه‌شناسی – دانشگاه آزاد اسلامی

• فوق‌لیسانس تحقیق در ارتباطات اجتماعی – دانشگاه علامه طباطبایی

• دکتری جامعه‌شناسی – دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

• دکتری ارتباطات – دانشگاه علامه طباطبایی

• دکتری زبان‌شناسی – دانشگاه پونا، هند

این تنوع تحصیلی به او این امکان را داده است که با دیدی ترکیبی و تحلیلی به مسائل ارتباطات و رسانه در بسترهای فرهنگی، زبانی، و اجتماعی بپردازد.

جایگاه علمی و اجرایی

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات از سال‌ها پیش در جایگاه استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی، به عنوان یکی از مؤثرترین اعضای هیئت علمی دانشکده علوم ارتباطات ایفای نقش کرده است. وی همچنین سال‌هاست که مدیر گروه روابط عمومی این دانشکده بوده و در سیاست‌گذاری و تحول برنامه‌های آموزشی و پژوهشی نقشی محوری داشته است.

ایشان سابقه همکاری با مؤسسات پژوهشی، فرهنگی و رسانه‌ای متعددی را در قالب مشاور، سردبیر، عضو هیئت تحریریه و دبیر علمی همایش‌ها و نشریات علمی دارد. از جمله این موارد می‌توان به عضویت در شورای سیاست‌گذاری مجلاتی همچون قبسات، پیام مدیران، پژوهش و سازندگی، فصلنامه دانشگاه اسلامی، دانش تبلیغات و… اشاره کرد.

آثار علمی و تألیفات

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات با بیش از ۱۵ عنوان کتاب تخصصی در حوزه‌های روش‌شناسی تحقیق، تحلیل گفتمان، تحلیل محتوا، و مباحث نظری در علوم ارتباطات یکی از پُرکارترین مؤلفان دانشگاهی در این زمینه است. برخی از مهم‌ترین کتاب‌های ایشان عبارتند از:

• روش‌شناسی علوم ارتباطات (نشر علم، ۱۳۹۱)

• راهنمای عملی آماده‌سازی طرح‌های پیمایشی (نشر علم، ۱۳۹۱)

• مقدمه‌ای بر روش تحلیل گفتمان (دانشگاه فارابی، ۱۳۸۹)

• تحلیل محتوی؛ روش تحلیل پیام‌های ارتباطی (انتشارات حفاظت اطلاعات ناجا، ۱۳۸۸)

• راهنمای عملی طرحنامه‌نویسی در روش تحلیل محتوی (انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، ۱۳۸۴)

• روش‌های تحقیق در ارتباطات (ویرایش سوم، نشر علم)

آثار وی در حوزه روش‌شناسی، به‌ویژه در میان دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری علوم ارتباطات، به عنوان منابع اصلی آموزشی و پژوهشی شناخته می‌شوند.

مقالات علمی و پژوهش‌های اخیر

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات تاکنون بیش از ۱۰۰ مقاله علمی–پژوهشی در مجلات معتبر داخلی و بین‌المللی به چاپ رسانده است. برخی از مقالات اخیر و شاخص وی عبارت‌اند از:

• شناسایی ابعاد و شاخص‌های مؤثر بر مدیریت روابط عمومی وزارت نفت با محوریت اقتصاد مقاومتی، منتشر شده در مطالعات راهبردی صنعت نفت و انرژی، مهر ۱۴۰۳

• مدل مطلوب نظام جامع ارتباطات سلامت در ایران، منتشر شده در مطالعات ارتباطات راهبردی، مرداد ۱۴۰۳

• تحلیل روایت قتل‌های سریالی در سینمای ایران (مطالعه موردی: عنکبوت و طلاخون)، منتشر شده در مطالعات ارتباطات راهبردی، خرداد ۱۴۰۳

بر اساس داده‌های سامانه علم‌سنجی دانشگاه علامه طباطبایی (SCImet)، مقالات ایشان بیش از ۱۰۲۸ بار بازدید شده‌اند و شاخص استنادی (h-index) وی بر اساس گوگل اسکولار عدد ۹۴ را نشان می‌دهد.

مشارکت‌های علمی و همایش‌ها

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات همواره در کنفرانس‌ها و نشست‌های تخصصی حوزه ارتباطات حضوری فعال دارد. از جمله:

• سخنران و عضو هیئت علمی نشست تخصصی «نظام مسائل روابط عمومی در ایران» – دانشگاه علامه طباطبایی، اردیبهشت ۱۴۰۳

• مشارکت در کارگاه تخصصی «بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی زنان در ایران» – اردیبهشت ۱۴۰۲

همچنین ایشان سابقه‌ی دبیر علمی و راهبری ده‌ها همایش ملی در موضوعات «مهندسی فرهنگی»، «رسانه‌های دینی»، «صنایع فرهنگی»، و «جنبش نرم‌افزاری» را در کارنامه دارد.

دکتر سیدرضا نقیب‌ السادات را می‌توان یکی از ستون‌های اصلی توسعه دانش ارتباطات در ایران معاصر دانست. با پیشینه‌ای غنی در آموزش، تألیف و پژوهش، همراه با دیدگاه‌های راهبردی نسبت به نظام ارتباطی کشور، آثار و خدمات علمی او سهمی مهم در نهادینه‌سازی علوم ارتباطات، به ویژه در حوزه‌های روش‌شناسی و روابط عمومی ایفا کرده‌اند. نگاه تلفیقی و چندبعدی ایشان، همراه با اشراف عمیق بر ادبیات نظری و عملی ارتباطات، او را به یکی از چهره‌های ماندگار این حوزه در ایران تبدیل کرده است.