سندروم شخصیت اصلی موتور محرک شبکه های اجتماعی

دکتر نداسلیمانی پژوهشگر مطالعات رسانه و فرهنگ
سندروم شخصیت اصلی مفهومی است که هم بعد روانشاسی دارد و هم بعد فلسفی سابقه دیرینه ای در رفتار شناسی انسان ها دارد از زمان نگارش اتو بیوگرافی ها تا روزنوشت ها و کتاب های خاطرات
نمایش منِ قهرمانی که محور اصلی روایت است و بقیه همه حاشیه های در خدمت متن
زندگی در دنیای مدرن گویی نیاز جدیدی را در ما خلق کرده است که همگی نقش اول و بازیگر اصلی یک روایت باشیم به گونه ای که دیگر تماشاچی باقی نمانده همه بازیگرند و از سوی دیگر همه دیگران و همه دیگر چیزها تبدیل به ملزومات صحنه پرورش قهرمان هستند .
استخراج و پرورش جنبه هایی از منِ ما که جاذبه روایت گری داشته باشد به تکلیف روزانه مان بدل شده است .
رسانه های اجتماعی که به ارزان ترین،سریع ترین و اغوا کننده ترین حالت این امکان را برایمان فراهم اورده است تا همه ما به روایت گرانی بدل بشویم که ارزش دیده شدن داریم
دیده‌نشدن و مورد توجه قرار نگرفتن به‌عنوان کسی که مهم است به معنای تنزل فرد به شخصیت غیربازیکن است -هیچ‌کس، هیچ‌چیز، مانکنی بدون داستان یا عاملیت شخصی که طبق فیلمنامه‌ای از پیش نوشته شده از یک زندگی ملال‌آور و پوچ زندگی می‌کند. از طرف دیگر، دیده‌شدن یعنی شادبودن. این شادی مستلزم اطمینان از این است که دیگران بدانند که فردْ خوشحال، موفق و بهتر از آن شخصیت‌های غیربازیکن است -به عبارت دیگر، مستلزم مراقبت دائمی از تصویر، روایت و خود است. اگر من شخصیت اصلی نباشم، مطمئناً شخص دیگری شخصیت اصلی خواهد بود. این برای بسیاری سرنوشتی کاملاً غیرقابل ‌تحمل است.
همه ما یک بلاگر درون داریم و یا یک اینفلوینسر بالقوه هستیم حتی اگر خلافش ثابت شود . به گونه ای در این رقابت توجه اسیر شده ایم که غالبا احساس جا ماندن و بیهودگی داریم اگر در فضای مجازی روایتی از خودمان به اشتراک نگذاشته باشیم و فریاد نزده باشیم که هان ای همگان موقف شوید و تجربه من را از خوردن فنجان چای ببینید
فقط من
سندروم شخصیت اصلی یکی از بنیادی ترین تیوری های شکل گیری فضای شبکه های اجتماعی به شمار میرود که ترویج ان در بین کاربران اهداف متعددی را دنبال میکند اعم از
1. افزایش تولید محتوا توسط کاربران (User-Generated Content)
2.⁠. افزایش تعامل کاربران (Engagement
3. ⁠سود از تبلیغات هدفمند (Targeted Advertising)
4. ⁠تقویت چرخه وابستگی (Addiction Loop)
5⁠. ترویج الگوریتم‌های توجه‌محور
6. ⁠رشد فرهنگ تأثیرگذاری (Influencer Culture)
7. تقویت حس رقابت میان کاربران
سودجویی شبکه‌های اجتماعی از سندروم شخصیت اصلی پیامدهای گسترده‌ای دارد که از تضعیف سلامت روانی فردی گرفته تا کاهش همبستگی اجتماعی و افزایش سطحی‌نگری در جامعه را در بر می‌گیرد. این پدیده باعث شده است که فرهنگ عمومی به سمت رقابت و خودنمایی سوق داده شود، درحالی‌که روابط انسانی، تعاملات اجتماعی، و ارزش‌های واقعی به حاشیه رانده شده‌اند.
یکی از این عواقب جدی تهدید دموکراسی و گفت‌وگوهای عمومی
شبکه‌های اجتماعی با تمرکز بر نمایش فردی و “شخصیت اصلی بودن”، توجه کاربران را از مسائل کلان اجتماعی منحرف می‌کنند
کاربران به جای مشارکت در گفت‌وگوهای عمومی و مسائل سیاسی یا اجتماعی، روی هویت شخصی و بازنمایی دیجیتال خود تمرکز می‌کنند.
این روند می‌تواند به کاهش آگاهی جمعی و ضعف در دموکراسی منجر شود.