اظهارات اخیر «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی و «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی در خصوص نظارت آژانس بر فعالیت سایتهای هستهای ایران باز هم رسانههای خارجی فارسیزبان را با سوژه خبری خوبی مواجه کرد تا از میان به اصطلاح پوشش آن، انگارههای مورد نظر خود را به مخاطبان القا کرده و با جریانسازی، مسیر دیپلماسی هستهای میان ایران و کشورهای ۱+۴ را صعبالعبورتر کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان دوشنبه سوم مرداد با یادآوری اتهام هایی که غرب در ارتباط با برنامه هسته ای متوجه کشورمان میکند، گفت: اساس پذیرش برجام از سوی جمهوری اسلامی رفع اتهام و اعتمادسازی بود. ایران پذیرفت ظرفیت فعالیتهای خود را محدود کند تا اعتمادسازی اتفاق بیافتد، با این همه آنها به تعهدات خود پایبند نبودند. دوربینهای برجامی برای رفع آن اتهامات بود و اگر قرار است اتهامها پابرجا بماند دیگر دلیلی برای وجود دوربینهای برجامی نیست. دوربینها به دست خود آژانس جمع شده، پلمپ شده و در تأسیسات نگهداری میشود تا روزی که به این سند برگردند.
این اظهارات در پاسخ به گفته های اخیر گروسی بیان شد که در گفتوگو با روزنامه اسپانیایی «ال پائیس» مدعی کاهش دید این نهاد بینالمللی بر فعالیتهای اتمی ایران شده بود. او بدون اشاره به اینکه ایران همچنان به تعهدات پادمانی پایبند است، ادعا کرد آژانس «دید بسیار کمی» دارد.
گروسی سهشنبه چهارم مرداد نیز در گفتوگو با شبکه «سیانان» گفت: ما اطلاعاتی مبنی بر اینکه ایران در حال تولید سلاح هستهای است، نداریم اما غنیسازی کنونی آنها در سطح ۶۰ درصد و به سطح نظامی ۹۰ درصد بسیار نزدیک است.
او با ادعای اینکه ما نمیدانیم در برنامه هستهای ایران چه میگذرد، افزود: ایران باید همه دوربینهای نظارتی ما را احیا کند. تنها راه دستیابی به اعتماد، داشتن نظارت است.
اظهارات اخیر گروسی در مورد کاهش دسترسی بازرسان آژانس و قطع دوربینهای نظارتی در ایران در حالی است که آژانس طبق روال گذشته، نظارتهای پادمانی خود بر فعالیتهای هستهای کشورمان را اعمال میکند. آنچه بر فعالیت نظارتی آژانس محدودیت ایجاد کرده، قطع نظارتهای فراپادمانی است که به گفته اسلامی برای رفع اتهامها بوده و اگر قرار است اتهامات پابرجا باشد، دلیلی برای فعالیت دوربینهای برجامی وجود ندارد.
در این میان «بنی گانتز» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی مدعی شده گزینه نظامی میتواند برنامه هستهای ایران را با تاخیر مواجه کند. پیش از او «ایهود باراک» نخستوزیر پیشین رژیم صهیونیستی، در مقالهای برای «تایم»، مواضعی رادیکال مبنی بر حمله گسترده نظامی علیه جمهوری اسلامی را مطرح کرده بود.
همزمان «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشتی در روزنامه «فایننشالتایمز» درباره مذاکرات احیای برجام از ارائه پیشنهادی جدید به طرفین خبر داد و نوشت: این متن بهترین توافق ممکن است که من به عنوان تسهیلکننده مذاکرات، آن را امکانپذیر میدانم. این یک توافق کامل نیست اما همه عناصر اساسی را مورد توجه قرار میدهد و شامل مصالحههایی است که به سختی توسط همه طرفها به دست آمده است. اکنون باید تصمیمهایی اتخاذ شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای موفقیت استفاده شود
اختلافهای ایران و آژانس از کجا شروع شد؟
ترور شهید فخریزاده در آذر ۹۹ زمینهساز تصویب قانونی با عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع مردم ایران در مجلس شد؛ قانونی که برای دولت ضربالعجلی در نظر گرفت تا در صورت عدم اجرای کامل تعهدهای اقتصادی کشورهای ۱+۵ در برابر ایران، اجرای نظارتهای فراپادمانی از جمله پروتکل الحاقی را از پنجم اسفندماه متوقف کند.
سفر گروسی به تهران دو روز پیش از پایان ضربالعجل، به توافق فنی و موقت منجر شد که براساس آن، دوربینهای نصبشده در ۸ تأسیسات به منظور ضبط داده، به کار خود ادامه دهند اما دادهها فقط در صورت رفع کامل تحریمها به آژانس ارائه شود. پایان موعد این توافق، شورای عالی امنیت ملی را وارد کارزار کرد. این نهاد روز سوم خرداد، فرصتی یک ماهه برای حفظ دادههای نظارتی در نظر گرفت تا فرصت لازم برای پیشرفت مذاکرات فراهم شود.
«ایران اینترنشنال» از ساعت اولیه بامداد سهشنبه ۴ مرداد تا ساعت ۱۸ چهارشنبه ۵ مرداد یعنی در ۳۶ ساعت، ۳۲ گزارش در ارتباط با تحولات هستهای منتشر کردیک روز پیش از پایان این موعد، یعنی دوم تیر ۱۴۰۰، «تسا» یکی از تأسیسات سازمان انرژی اتمی کرج مورد حمله خرابکارانه قرار گرفت و یکی از چهار دوربین نظارتی آژانس در این تأسیسات آسیب دید.
روی کار آمدن دولت سیزدهم و دیدار و گفتوگوی اسلامی با گروسی، توافقی دیگر را رقم زد؛ توافقی که در آن به بازرسان آژانس اجازه داده شد نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارتهای حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند.
این توافق شامل دوربینهای تأسیسات کرج نبود و ایران شروطی برای صدور مجوز تعویض دوربینهای تأسیسات تسا تعیین کرد؛ شروطی که در آذر ۱۴۰۰ محقق شد و آژانس اجازه نصب دوربین در این تاسیسات را یافت اما تصاویر ضبطشده مانند دوربینهای قبلی در اختیار ایران خواهد بود.
با وجود برقرار بودن نظارتهای پادمانی، اکنون آژانس از کاهش امکانات نظارتی خود بر فعالیتهای سایتهای هستهای ابراز نگرانی میکند. عدم موافقت آمریکا با خارج کردن نام سپاه از فهرست گروههای تروریستی و تضمین ندادن واشنگتن هم مذاکرات هستهای را معلق گذاشته است.
در این میان، برخی مقامها و چهرههای سیاسی رژیم صهیونیستی با اظهارنظرهای تحریکآمیز، تلاش میکنند بیش از پیش مسیرهای احتمالی دیپلماتیک به سمت حل و فصل مساله هستهای را سد کنند.
رسانههایی همچون ایران اینترنشنال نیز در این میان آتش بیار معرکه شده و با تغذیه از منابع سعودی، با رژیم صهیونیستی علیه ایران همنوایی میکنند.
۳۲ گزارش در ۳۶ ساعت برای برجستهسازی تهدید نظامی
«ایران اینترنشنال» از ساعت اولیه بامداد سهشنبه ۴ مرداد تا ساعت ۱۸ چهارشنبه ۵ مرداد یعنی در ۳۶ ساعت، ۳۲ گزارش در ارتباط با تحولات هستهای یاد شده منتشر کرد. مهمترین محتواهای ارائه شده در گزارشهای منتشر شده در کانال تلگرامی این رسانه را میتوان در محورهای زیر خلاصه کرد:
۱. برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران، «مخفی» و دارای ابعاد «نظامی» است.
۲. جمهوری اسلامی منتظر است تا فصل سرما از راه برسد و غرب به دلیل نیاز به نفت و گاز ایران، در مقابل او نرمش کند. البته این ریسک سیاسی بزرگی است چون رژیم صهیونیستی نمیتواند آرام باشد و تماشا کند که جمهوری اسلامی به بمب اتم برسد.
۳. آژانس بینالمللی انرژی اتمی ابزاری برای رصد و نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران ندارد و تا وقتی دوربینهای نظارتی قطع باشند، راهی برای اثبات این مساله وجود ندارد که ایران به سمت تولید سلاح هستهای گام برنمیدارد.
۴. ایران فریب روسیه را خورد و برجام را که ۹۵ درصد توافق بر سر آن انجام شده بود را قبول نکرد. روسیه نمیخواهد تحریمهای ایران برطرف شود.
۵. ایران خواهان توافق نیست چون نمیتواند توافقی قویتر از برجام داشته باشد. همچنین چون میداند که آمریکا سپاه را از فهرست گروههای تروریستی خارج نخواهد کرد.
۶. ایران خواهان توافق نیست و با مذاکرات به دنبال فرافکنی و خرید زمان برای دستیابی به سلاح هستهای است.
۷. اگر ایران به پیشنهاد اروپا برای توافق پاسخ مثبت ندهد، گزینههای دیگری چون فعال شدن مکانیسم ماشه، تند شدن موضع شورای حکام علیه ایران و حمله نظامی رژیم صهیونیستی را پیش روی خود خواهد دید.
۸. ایران مسبب جنگ احتمالی آینده است.
۹. اظهارات اسلامی، در راستای حلوفصل مشکلات با آژانس نیست؛ این اظهارات، خط و نشان کشیدن برای طرفین مذاکره است.
۱۰. این شیوه جمهوری اسلامی، فرصت دیپلماسی را حداقل برای بازگشت به برجام از بین میبرد.
۱۱. اظهارات اخیر خرازی و لاریجانی، بیانگر ابعاد نظامی فعالیتهای هستهای ایران است. این اظهارات، این فوریت را برای رژیم صهیونیستی و کشورهای منطقه به وجود آورده که باید جلوی ایران هستهای را گرفت.
۱۲. فعالیتهای هستهای ایران امنیت منطقه را به خطر میاندازد.
۱۳. تلآویو ممکن است به صورت یکجانبه علیه ایران دست به اقدام نظامی بزند و منتظر چراغ سبز آمریکا نماند چون نسبت به موجودیت خود در برابر ایران احساس خطر میکند. به دلیل ماهیت اسرائیلستیز جمهوری اسلامی، نگرانی رژیم صهیونیستی قابل درک است.
۱۴. ایران خواهان برخورد نظامی نیست اما میخواهد از غنیسازی ۶۰ و شاید ۹۰ درصدی خود به عنوان وسیله تهدید و ابزاری برای امتیازگیری از طرف مقابل استفاده کند.
۱۵. سیاست هستهای رهبر انقلاب خطرناک است و کشور را به سمت انزوا، فشار، تحریم بیشتر و کره شمالی شدن میبرد.
ایران اینترنشنال فعالیت هستهای ایران را دارای ابعاد نظامی و نگرانی آژانس، طرف آمریکایی، کشورهای منطقه و رژیم صهیونیستی را قابل درک معرفی میکند۱۶. ایران از نظر فنی فاصله زیادی با ساخت کلاهک ندارد و به مرحله گریز هستهای نزدیک شده است.
۱۷. متن پیشنهادی اروپا، آخرین فرصت برای پیشبرد روند دیپلماتیک بر سر موضوع هستهای است.
جمعبندی
ایران اینترنشنال در روزهای گذشته در کنار مسائلی چون تلاش دیپلماتیک تهران برای حمایت از «اسدالله اسدی» یکی از مأموران دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران که در بلژیک بازداشت شده و همچنین مساله گشت ارشاد، بار دیگر تمرکز خود را روی مساله هستهای ایران قرار داد. اظهارنظر مقامهای طرفین، پیشنهاد مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین ادعاهای رژیم صهیونیستی در خصوص حمله نظامی به تاسیسات هستهای کشورمان، بهانه این تمرکز رسانهای را ایجاد کرد.
این رسانه در بین پوشش تازهترین تحولات در این حوزه، فعالیت هستهای ایران را دارای ابعاد نظامی معرفی کرد و نگرانی آژانس، طرف آمریکایی، کشورهای منطقه و رژیم صهیونیستی را قابل درک دانست. در این میان جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری معرفی شد که در پوشش مذاکرهخواهی، به دنبال خرید زمان برای دستیابی به کلاهک هستهای است تا شاید از این طریق از طرف مقابل امتیازگیری کند.
این فضاسازی در حالی است که منطق جمهوری اسلامی برای قطع نظارتهای فراپادمانی و کاهش تعهدها در برابر بدعهدی طرف مقابل در این رسانه نادیده گرفته میشود. این رسانه با بهکارگیری تکنیکهای عملیات روانی همچون «تکرار و دروغ بزرگ»، با بهرهگیری از منابع مالی سعودی، با تلآویو علیه جمهوری اسلامی ایران، همصدایی میکند.