آیین یادبود مرحومه مریم کاظمزاده با حضور محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حسین شریعتمداری (مدیرمسئول کیهان) الیاس حضرتی (مدیرمسئول روزنامه اعتماد)، فرشاد مهدیپور (معاون امور مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محمود سالاری (معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، فاطمه قاسمپور (رئیس فراکسیون زنان و خانواده و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی)، خانواده مرحومه کاظمزاده و جمعی از اصحاب رسانه، به مناسبت چهلمین روز درگذشت «مریم کاظمزاده» در باغ زیبای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در این مراسم یادبود، زندگی حرفهای کاظمزاده در قالب تصاویری برای حاضران به نمایش گذاشته شد.
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی با تبریک فرارسیدن ایام ذی الحجه و پیوند مبارک امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س)، ضمن اشاره به ویژگیهای فردی، اخلاقی و حرفهای مرحومه مریم کاظم زاده گفت: وی یک زن مومنه بود که ضمن ایفای نقش همسری و مادری در خانواده، در طول دفاع مقدس، تصویرگر و جهادگری بزرگ محسوب میشد که آثار بجای مانده وی نشانگر و گوای این مدعاست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با بیان اینکه مرحومه کاظم زاده بطور یقین با اعمال و کارهایی که انجام داده همنشین اولیا و شهداست و نیاز به مراسم تجلیل ندارد، تاکید کرد: امروز وظیفه و رسالت این است تا ایشان را به عنوان نمونه زن الگو به جامعه معرفی کنیم.
اسماعیلی با اشاره به تلاش همکاران معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری این مراسم باشکوه، از برگزاری جایزه ویژه مرحومه مریم کاظم زاده در آینده نزدیک توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد و از اهالی رسانه خواست در این موضوع این وزارتخانه را یاری کنند.
وزیر فرهنگ در ادامه سخنان خود با ذکر این نکته که طی ۲۰۰ سال گذشته بسیاری از مسائل مرتبط با تجدد وارد جهان اسلام شد که یکی از آنها موضوع «جایگاه اجتماعی زنان» بود از این رو پاسخهای مختلفی به این چالش داده شده است از آفریقا و شامات تا ایران، با پیروزی انقلاب اسلامی توقع این بود که به عنوان یک نظام دینی به موضوع زن و نگاه به او و کنشگری اجتماعی وی پاسخ داده شود.
اسماعیلی همچنین با بیان اینکه امام راحل (ره) برای این موضوع پاسخ روشنی داشت، تاکید کرد: بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی(ره) به حضور زنان در جامعه اعتقاد داشت و کنشگری زنان در عرصه اجتماع را در کنار نقشهای اصلی وی همچون مادری و همسری ضروری میدانست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه وقتی امروز به کارنامه انقلاب اسلامی نگاه می کنیم باید بتوانیم در مورد کنشگری زنان و حضورشان پاسخ پیدا کنیم گفت: افرادی مانند مرحوم کاظم زاده مصداق پاسخ امام خمینی(ره) و نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی به حضور زنان در عرصه اجتماع هستند.
اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود همچنین با اشاره به اینکه نظام رسانهای خارجی و همجمههای فرهنگی تلاش میکنند تا نقاط افتخار و مثبت و برجسته انقلاب اسلامی دیده نشوند و الگوی بدلی به جامعه معرفی شوند، تصریح کرد: وقتی در مورد زن شایسته ایرانی صحبت میشود به جای کاظم زاده میخواهند عناصر بدلی را برای نسل جوان معرفی کنند.
اسماعیلی در ادامه، حاصل تلاش نظام رسانهای غرب و بیگانه را «جنگ روایتها» عنوان کرد و گفت: وظیفه داریم در مقابله با دشمنان و به ویژه رسانه های غرب و معاند دست به جهاد تبیین بزنیم.
وی در عین حال تاکید کرد: رهبر فرزانه انقلاب اسلامی از ما توقع جهاد تبیین دارند. در جنگ روایتها باید نقاط برجسته را به خوبی معرفی و تبیین کنیم.
وی با اشاره موضوع در نظر گرفتن جایزه مریم کاظم زاده، خاطرنشان کرد: این جایزه میکوشد تا از زنانی که در حوزه رسانه کار میکنند تجلیل به عمل آورد.
اسماعیلی در عین حال تاکید کرد: امروز دیگر رسانه فقط مطبوعات و رسانههای مکتوب نیستند. در جهان امروز با پدیده «انسان رسانه» مواجه هستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در دنیای امروز همه رسانه هستند. در چنین جامعهای برجسته کردن اخلاقیات افرادی که با حفظ حرمت شرعی در مسیری که امام (ره) در پاریس تعیین کردند و ثابت قدم حرکت کردند اهمیت دارد.
اسماعیلی ابراز امیدواری کرد که بتوانیم با این جایزه و کارهایی که در این حوزه انجام میدهیم فضای فرهنگی لازم را برای جهاد تبیین با پیشتازی زنان خودمان انجام دهیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان از اصحاب رسانه، خانواده مرحوم کاظم زاه و شهید وصالی نیز تشکر و قدردانی کرد.
این مراسم با تلاوت آیاتی از قرآن مجید و سخنرانی فرشاد مهدیپور، معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد.
در ادامه این مراسم، مستندی دو بخشی درباره زندگی مریم کاظمزاده پخش شد و توضیحاتی درباره جایزه مریم کاظمزاده که توسط معاونت مطبوعاتی در نظر گرفته شده، ارائه شد.
فرشاد مهدیپور معاون امور مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی از سخنانش با بیان اینکه روزنامهنگاری انقلابی سبک جدیدی از روزنامهنگاری محسوب میشود، یادآور شد: مریم کاظمزاده در خیلی از اماکن و محیطهای جنگی که خبرنگار و مردی حضور نداشتند، رفته بود و این یعنی چه زن چه مرد برای تجلی این گفتمان تلاش کردهاند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اظهار کرد: «اگر امروز گرد هم جمع شدیم، تجلیل و نکوداشتی است از این حیث که بتوانیم الگوهایی برای روزنامهنگاری را در کشور تثیت کرده و به جامعه مطبوعاتی معرفی کنیم.»
عباس فروتن، رزمنده دفاع مقدس یکی دیگر از سخنرانان این برنامه بود که در راستای صحبتهای این رزمنده کلیپی برای توضیح خاطرات مریم کاظمزاده پخش شد که به این سوال اساسی پاسخ میداد: این خبرنگار جنگی در چه شرایطی کار میکرد؟
او با اشاره به دو صحنه از شهادت افرادی که شاهد آن بوده است، گفت: «خانم کاظمزاده حال وخیمی داشتند و درحالی که به نظر میرسید در حال طی کردن روند بهبودی هستند؛ اما آزمایشها نشان داد که دفاع بدن تقریبا به صفر رسیده بود. شبهای آخر عمر ایشان همه کنارشان نماز و قرآن میخواندند و فضای مقدسی ایجاد شده بود.»
مرتضی کاظمزاده، برادر زندهیاد مریم کاظمزاده نیز در ادامه این مراسم به روی صحنه آمد و با تشکر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری چنین مراسمی، اظهار کرد: «مریم پارهی تن ما بود. رفتن او خیلی حیف شد. انشاءالله بتوانیم پس از رفتن او، نبودش را جبران کنیم.»
او ادامه داد: «مریم در سال ۱۳۳۵ در یک خانواده فرهنگی ـ مذهبی به دنیا آمد. پدرمان یک فرهنگی بود که خط زیبایی داشت. جد مادری ما از معلمان اخلاق درجه یک بودند. مریم الفبای مجاهدت با سلطنت پهلوی را از داییهایش یاد گرفت.»
کاظمزاده اضافه کرد: «در سال ۱۳۵۷ بود که او نزد امام (ره) به پاریس رفت و برای ایشان چنین نوشت: یک زن مسلمان میتواند خبرنگار باشد؟ امام (ره) نیز در پاسخ به او گفته بود اصل قضیه ایرادی ندارد؛ مگر اینکه حجاب رعایت نشود. مریم در زمان جنگ تحمیلی به منطقه ابوذر رفت و اولین خبرنگار زن در دوران جنگ بود.»
او به صفحه مجازی این عکاس جنگ که یک سال پیش تأسیس شده بود، اشاره کرده و گفت: «امیدوارم با تجدید چاپ آثار مریم، مردم بیشتر با انقلاب آشنا شوند.»
فاطمه قاسمپور، رییس فراکسیون زنان و عضو کمیسون اجتماعی مجلس شورای اسلامی پس از اتمام نمایش بخشی از مستند مریم کاظمزاده به روی صحنه آمد و چنین اظهار کرد: «خدا را شاکر هستم که این فرصت فراهم شد تا دور هم جمع شویم و دربارهی نقش زنان در رسانه و انقلاب مقدس گفتوگو کنیم.»
او سپس متنی از صفحه اینستاگرام مریم کاظمزاده قرائت کرد و گفت: «چه بسا عزیزانی باشند که باید قبل از اینکه آنها را از دست دهیم، مسیر و حرکتشان را مسیر و حرکت در گفتمان انقلاب اسلامی قرار دهیم. مسأله ما کنشگری اجتماعی است که متأسفانه امروزه آنچنان که باید و شاید تعلیم داده نمیشود.»
قاسمپور با اشاره به تعبیرات رهبر انقلاب از الگوی زنان اضافه کرد: «از اصحاب رسانه خواهش میکنم امثال خانم کاظمزاده را روایت کنند. در وزارت ارشاد نیز باید این رویکرد بیش از پیش وجود داشته باشد که امثال خانم کاظمزاده به عنوان یک الگو معرفی شوند.»
رییس فراکسیون زنان و عضو کمیسون اجتماعی مجلس شورای اسلامی همچنین اظهار کرد: «اگر این الگوها به درستی معرفی شوند، میتوانند زن را به میانهی میدان بیاورند؛ زنی که هم خانواده را پاس میدارد و هم حضورش در عرصهی اجتماع حضور تأثیرگذاری است.»
حسین شریعتمداری، مسوول روزنامه کیهان در ادامه این مراسم به روی صحنه آمد و با قدردانی از اقدام معاونت مطبوعاتی برای درنظر گرفتن جایزهی مریم کاظمزاده، چنین اظهار کرد: «من با خانم کاظمزاده زمانی که وارد کیهان شدند، آشنا شدم. ایشان از جمله پیشگامان بودند. خانم کاظمزاده با فتوایی که از امام (ره) گرفته بودند، کارشان را شروع کردند. ایشان کار خبرنگاری را با حفظ منابع دینی و شرعی بهم پیوند زده بودند.»
او ادامه داد: «خانم کاظمزاده همیشه دقت داشتند که حقی از کسی ضایع نشود. ایشان در عین حال برای همه الگو بودند و در آن زمان نیز کارشان به کیهان منحصر نمیشد. در همان دوران همواره عقربهی قطبنمای ایشان به سمت حضرت امام و آقا بود.»
شریعتمداری با اشاره به لزوم معرفی الگوها اضافه کرد: «الگوها باید معرفی شوند و خیلی از آدمها خیلی چیزها را نمیدانند و انسانها گاهی اوقات دشمن چیزی هستند که آن را نمیشناسند. نیاز به معرفی الگوها وجود دارد. الگوهای ما وقتی معرفی شوند، جدا پرطرفدار هستند.»
در ادامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه فرشاد مهدیپور (معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محمود سالاری (معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و فاطمه قاسمپور (رییس فراکسیون زنان و عضو کمیسون اجتماعی مجلس شورای اسلامی) به روی صحنه رفته و از خانواده مریم کاظمزاده تقدیر کردند. در همین راستا دو سفر به کربلا به خانواده کاظمزاده هدیه شد.
مریم کاظمزاده، همسر شهید اصغر وصالی فرمانده «دستمال سرخها» در زمان دفاع مقدس و عکاس باسابقه سالهای انقلاب و جنگ تحمیلی بود که چهارشنبه چهارم خرداد ماه درگذشت.
مریم کاظم زاده اولین عکاس زن جنگ بود که مهر سال ۵۹ به مناطق جنگی رفت و خاطرات بسیاری از حضور رزمندگان و فرماندهان در مناطق جنگی ثبت کرد.